XSS چیست؟ که مخفف Cross-Site Scripting است، یکی از خطرناک ترین انواع حملات سایبری محسوب می شود که اغلب به دلیل نادیده گرفتن مسائل امنیتی در برنامه های وب رخ می دهد. این حمله به هکرها اجازه می دهد که کدهای مخرب (معمولاً جاوااسکریپت) را به صفحات وب تزریق کنند و در مرورگر کاربران اجرا کنند. این مقاله با محوریت پاسخ به سؤال “XSS چیست؟” به بررسی مفاهیم، انواع، و روش های مقابله با این حمله می پردازد.
حمله XSS نوعی از آسیب پذیری است که در آن، کدهای مخرب توسط مهاجم به محتوای یک وب سایت تزریق شده و در مرورگر کاربر اجرا می شوند. این آسیب پذیری به هکرها امکان می دهد که به اطلاعات حساس کاربران دسترسی پیدا کنند یا از وب سایت قربانی برای انجام عملیات های غیرمجاز استفاده کنند.
به عبارت ساده تر، XSS به هکرها اجازه می دهد که کد خود را به عنوان بخشی از کد اصلی وب سایت جا بزنند و از این طریق اهداف خود را دنبال کنند.
چرا XSS خطرناک است؟
– سرقت اطلاعات حساس: هکر ها می‌توانند کوکی ها، توکن های احراز هویت و سایر داده های حساس کاربران را سرقت کنند.
– فریب کاربران: مهاجم می‌تواند ظاهر وب‌سایت را تغییر دهد و کاربران را به وارد کردن اطلاعات خود در فرم های جعلی ترغیب کند.
– سوء استفاده از اعتبار وب سایت: وب‌سایت قربانی می‌تواند به بستری برای توزیع بدافزار یا حملات گسترده تر تبدیل شود.
انواع حملات XSS
1- XSS ذخیره‌شده (Stored XSS)
در این حمله، کد مخرب در سرور ذخیره شده و هر بار که کاربران صفحه آسیب پذیر را باز می‌کنند، اجرا می‌شود.
– مثال: تصور کنید مهاجمی کد زیر را در بخش نظرات یک وب‌سایت وارد کند (هر کاربری که این صفحه را باز کند، کد مخرب اجرا می‌شود.):
<script>alert('You are hacked!');</script>
XSS بازتابی (Reflected XSS)
در این نوع، کد مخرب به‌طور موقت در درخواست HTTP کاربر گنجانده شده و بلافاصله در پاسخ سرور اجرا می‌شود.
– مثال: لینکی که مهاجم به قربانی ارسال می‌کند:
http://example.com?q=<script>alert('XSS')</script>
XSS مبتنی بر DOM (DOM-based XSS)
در این حمله، مهاجم از نقاط ضعف جاوا اسکریپت در سمت کلاینت استفاده می‌کند و نیازی به تعامل با سرور ندارد.
چگونه XSS عمل می‌کند؟
– تزریق کد مخرب: مهاجم کد خود را به یک ورودی یا لینک خاص اضافه می‌کند.
– اجرای کد در مرورگر قربانی: کد مخرب به عنوان بخشی از محتوای معتبر صفحه اجرا می‌شود.
– دستیابی به هدف: مهاجم می‌تواند داده‌ها را سرقت کند، رفتار صفحه را تغییر دهد یا کاربران را به صفحات جعلی هدایت کند.
چگونه از XSS جلوگیری کنیم؟
1- رمزگذاری و اسکیپ کردن داده ها: اطمینان حاصل کنید که داده ها قبل از نمایش در مرورگر، رمزگذاری شده‌اند. برای مثال (در HTML):
<p>{{ user_input | escape }}</p>
2- اعتبارسنجی ورودی‌ها: همیشه داده های ورودی کاربران را بررسی کنید و تنها موارد معتبر را بپذیرید.
3- استفاده از Content Security Policy (CSP) در کد: CSP به شما امکان می‌دهد که مشخص کنید کدام منابع خارجی می‌توانند در وب‌سایت شما اجرا شوند.
4- استفاده از فیلترها و کتابخانه‌های امنیتی: کتابخانه هایی مانند OWASP ESAPI می‌توانند به شما در مقابله با حملات کمک کنند.
5- به‌کارگیری ابزارهای امنیتی: ابزار های تست امنیتی مانند Burp Suite و OWASP ZAP می‌توانند به شناسایی آسیب پذیری های XSS کمک کنند.
یک مثال واقعی از حمله XSS
یکی از معروف‌ترین حملات XSS در سال 2010 در Twitter رخ داد. مهاجمان از یک آسیب‌پذیری بازتابی استفاده کردند تا کدهای مخرب را به میلیون‌ها کاربر ارسال کنند. این حمله باعث شد کاربران به لینک‌های مخرب هدایت شوند.
حمله XSS یکی از رایج ترین و خطرناک ترین آسیب پذیری های امنیتی وب است که می تواند منجر به سرقت اطلاعات کاربران، تغییر محتوای وب سایت ها و سوء استفاده از اعتبار آن ها شود. با رعایت اصول امنیتی، از جمله رمزگذاری داده ها، اعتبارسنجی ورودی ها، و استفاده از هدر های امنیتی مانند CSP، می توان به طور مؤثری از این حملات جلوگیری کرد.
